Cenk Başlamış: Rusya’da muhalif olmak zor

Öte yandan hükümetin Rusya’daki muhalefete bakışı da dikkate alındığında Navalni’nin ölümünün doğal olmayabileceğini düşünmek için nedenler var. Çünkü Navalni gibi toplumdaki desteği sınırlı bir siyasetçinin başına gelenler bile Rusya’da muhalefette olmanın ne kadar zor, hatta tehlikeli olduğunu gösteriyor. 2008 yılında internetin gücü sayesinde öne çıkan Navalny, Moskova ve St. Petersburg’da yolsuzlukla mücadele etti. Ekonomik taleplerin yanı sıra daha fazla demokrasi istemeye başlayan St. Petersburg gibi büyük şehirlerde yaşayan orta sınıfın da ilgisini çekti. Onun en somut kanıtı, 2013’teki Moskova belediye başkanlığı seçimlerindeki yenilgiye rağmen oyların yüzde 27’sini almayı başarmış olmasıydı.

Bu durum alarm zillerini çaldıran bir gelişmeydi. Çünkü Rusya’daki sistem, iktidara karşı en ufak bir siyasi isyanın daha ortaya çıkmadan bastırılması üzerine kurulu. Beğensek de beğenmesek de, Rusya’yı yönetenlerin öncelikleri arasında demokrasi üst sıralarda yer almıyor ve siyasi rakipler “devleti tuzağa düşüren kişiler” olarak görülüyor.

Ancak Navalny’nin susturulması yönündeki baskı, ironik bir şekilde, onun sesinin daha çok duyulmasına yol açtı. Genç siyasetçi için en büyük olasılık, başta komünist olmak üzere herhangi bir muhalefet hareketinin olmaması ve herkesin gönüllü olarak Kremlin’in kurallarına göre oynamayı kabul etmesiydi. Yani gerektiğinde “zarlar atıldı” diyecek kimse olmadığından, “muhalefetin lideri” etiketine takılıp kalarak kendisini bile şaşırttı. 2011 yılından itibaren farklı nedenlerle defalarca tutuklandı, 2018 başkanlık seçimlerine katılmasına izin verilmedi, 2020 yılında zehirlendi ve Almanya’da uzun süreli tedavi gördü. 2021’de tutuklanacağını bilerek ülkesine döndü. Çeşitli suçlamalardan 30 yıl hapis cezasına çarptırıldı ve Arktik hapishanesinden asla canlı çıkamadı.

Seçim zaferini cebinde taşıyan Putin’in, gözlerden uzak ve nüfuzu son derece sınırlı olan rakibini ortadan kaldırdığını iddia etmek mantık sınırlarını aşan bir suçlamadır. Üstelik Navalni’nin aslında doğal sebeplerden dolayı hayatını kaybetmiş olması da mümkün. Bu, Devlet’te muhaliflere zulmeden, onları hesap soran, yasaklayan, örnek olsun diye cezalandıran, kısacası “dikensiz bir gül bahçesi” yaratmaya çalışanların olmadığı anlamına gelmiyor. Gerçek şu ki Rusya’da muhalif olmak çok zor.